W Polsce nie ma prawnych uregulowań dotyczących zawodu psychoterapeuty. Oznacza to, że każdy może zarejestrować działalność psychoterapeutyczną i ją prowadzić. W rzeczywistości stwarza to możliwość nadużyć oraz działań niebezpiecznych i szkodliwych społecznie.
Aby przeciwdziałać takim sytuacjom, środowisko psychoterapeutów wydaje certyfikaty, jako formę potwierdzania umiejętności psychoterapeutycznych. Nie istnieje jeden obowiązujący prawnie standard szkolenia psychoterapeutów w Polsce. Żaden z wydawanych certyfikatów nie jest dokumentem państwowym.
W Polsce istnieje około 20 stowarzyszeń psychoterapeutycznych prowadzących własne szkoły i wydających własne certyfikaty, współpracujących także z instytucjami europejskimi. Są to, m.in.:
* Instytut Analizy Grupowej „Rasztów"
* Instytut Integralnej Terapii Gestalt - Stowarzyszenie Edukacji Człowieka Dorosłego
* Instytut Terapii Gestalt
* Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
* Krakowskie Koło Psychoanalizy Nowej Szkoły Lacanowskiej
* Koło Warszawskie Szkoły Europejskiej Psychoanalizy
* Polskie Stowarzyszenie Neuro-Lingwistycznej Psychoterapii
* Polskie Stowarzyszenie Psychoterapeutów i Trenerów Psychologii Procesu
* Polskie Towarzystwo Psychoanalityczne
* Polskie Towarzystwo Psychologii Analitycznej
* Polskie Towarzystwo Psychoterapii Gestalt
* Polskie Towarzystwo Psychoterapii Integratywnej
* Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychoanalitycznej
* Polskie Towarzystwo Psychoterapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniu
* Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczo-Behawioralnej
* Sekcja Naukowa Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
* Sekcja Naukowa Terapii Rodzin Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
* Sekcja Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
* Stowarzyszenie Psychologów Chrześcijańskich
* Wielkopolskie Towarzystwo Terapii Systemowej
Ilu jest w Polsce psychoterapeutów?
Szacuje się, że w Polsce jest około 3 tys. psychoterapeutów. Trudność w dokładnym określeniu i liczby wynika z braku dostępności do list certyfikowanych psychoterapeutów w poszczególnych stowarzyszeniach, a także z braku jednolitych zasad certyfikacji. Zwraca to także uwagę na brak możliwości sprawdzenia czy potwierdzenia kwalifikacji danego psychoterapeuty przez pacjenta.
Żeby zabezpieczyć pacjentów przed nieprofesjonalistami – dając im informację kto jest rzeczywistym psychoterapeutą, a kto używa tego tytułu niezgodnie ze swoim wykształceniem (np. psycholodzy lub lekarze)
Żeby nie powtórzyła się sytuacja rodziny pp. Bajkowskich – gdzie psychoterapeuci Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, z powodu swojej niekompetencji klinicznej i postępowania nieetycznego, choć zgodnego z prawem, spowodowali odebranie dzieci z normalnej rodziny.
Żeby zapewnić pacjentom szeroki dostęp do psychoterapii. Żeby profesjonalni, dobrze wykształceni psychoterapeuci mogli leczyć niezamożnych pacjentów w NFZ (obecnie zatrudnia się tam głównie psychologów i certyfikowanych przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne). W Polsce, wg. szacunków prof. A. Pritza z wiedeńskiego Sigmund Freud University, brakuje około 17. 000 psychoterapeutów.
Żeby profesjonalni psychoterapeuci uzyskali bezpieczeństwo od zawłaszczania swojego zawodu przez inne zawody (psychiatrów, psychologów), których korporacje - Polskie Towarzystwo Psychiatryczne i Polskie Towarzystwo Psychologiczne - koncesjonowane jeszcze przez PZPR, wciąż, po 20 latach, próbują utrzymać postkomunistyczny monopol.
Psycholog to absolwent pięcioletnich studiów magisterskich, zaczynających się po maturze, przygotowany do prowadzenia diagnostyki, badań naukowych, doradztwa i prostych form pomocy ludziom zwanych pomocą psychologiczną.
Psychiatra jest lekarzem specjalistą, przygotowanym do farmakoterapii zaburzeń psychicznych, mającym często teoretyczną wiedzę o psychoterapii, ale nie posiadający kompetencji ani specjalistycznego wykształcenia do jej prowadzenia.
Psychoterapeuta to odrębny zawód, polegający na leczeniu zaburzeń i problemów psychicznych metodami psychoterapeutycznymi. Wymagający około 7-letniego specjalistycznego szkolenia, które zaczyna się po studiach magisterskich.
Psycholog uczy się zawodu 5 lat po maturze, psychiatra 12 lat, psychoterapeuta 9 -15 lat.